Педагогический опыт

Открыть разработку

Занятие в группе интегрированного обучения и воспитания по образовательной области «Человек и мир» «Космос»

“Мая Беларусь” Занятак па адукацыйнай вобласці “Дзіця і грамадства”

Дидактическая игра "Белорусский орнамент"

Дидактическая игра "Что производится на предприятиях Беларуси"

"Дидактическая игра как средство активизации познавательной деятельности первоклассников на уроках математики" (результат по теме самообразования)

“Гэта нельга забыць. Гэта трэба помніць”

(роль экскурсій у грамадзянска-патрыятычным выхаванні школьнікаў)

Павага да сваей краіны, да яе нацыянальных традыцый, гісторыі і багатай культуры з’яўляецца асновай любога выхавання. Згадзіцеся, што немагчыма быць дастойным чалавекам і сапраўдным грамадзянінам без паважлівага стаўлення да сваіх вытокаў.

Мы раслі і вучыліся любіць сваю краіну і паважаць традыцыі і асаблівасці ўсіх народаў, якія яе насяляюць. У цяперашні час павялыўся інтарэс педагогаў да праблемы патрыятычнага выхавання, што патрабуе ад дарослых вялікага цярпення, настойлівасці і паслядоўнасці.

Грамадзянскае выхаванне прадстаўляе адзіны комплекс, і іменна яму надзяляецца ў нашай школе асаблівая ўвага. У дадзены комплекс уваходзяць прававое, маральнае, патрыятычнае і другія віды выхавання, якія рэалізуюцца ў час правядзення ўрокаў, у пазакласнай і пазашкольнай рабоце.

Класныя кіраўнікі, і я ў тым ліку, выкарыстоўваюць розныя формы грамадзянска-патрыятычнага выхавання школьнікаў праз пазакласную і пазаўрочную дзейнасць: гутаркі, класныя і інфармацыйныя гадзіны, урачыстыя лінейкі, тэматычныя ранішнікі, урокі Мужнасці, прагляд і абмеркаванне фільмаў патрыятычнай накіраванасці, конкурсы, віктарыны, экскурсіі, сустрэчы з ветеранамі Вялікай Айчыннай вайны, сацыяльныя акцыі і аперацыі.

Работу па грамадзянска-патрыятычнаму выхаванню падцвярджае наяўнасць мерапрыемстваў і багаты ілюстратыўны матэрыял.

У гэтым годзе мы адзначылі сумную дату - 80 год як пачалася Вялікая Айчынная вайна. Але была і іншая дата – 76 год як савецкі народ перамог у гэтай вайне. І чым далей ад нас гэта вайна, тым мацней у нас жаданне, каб больш ніколі гэта не паўтарылася.

Таму патрыятычнаму выхаванню надаецца так многа ўвагі.

Асабліва перад памятнымі і святочнымі датамі школа гудзіць як вулей, бо ідзе падрыхтоўка да акцыі “Вялікай Перамозе прысвячаецца”: адны школьнікі рыхтуюць выставу малюнкаў, другія вучаць вершы на ваенную тэматыку, трэція – рэпетыруюць песні, іншыя – удзельнічаюць у конкурсе эсэ.

Штогод школьнікі ўпрыгожваюць тэрыторыю вакол помніка загінуўшым землякам ў весцы Манькаўшчына. Рабяты падмятаюць дарожкі, высаджваюць кветкі, прыбіраюць апаўшае лісце. У час святочных і памятных дат тут праходзяць мітынгі і прыем у піянеры. (Фота 1,2)

Члены валанцерскага атрада “Міласэрнасць” удзельнічаюць у акцыях “Клопат”, “Ветэран жыве побач” - не забываюць адзінага ветэрана з вескі Сазонаўшчына, што ў пяці кіламетрах ад школы. “Наш ветэран”, – менавіта так гавораць школьнікі пра Аляксандра Аляксандравіча Ярмака. 101 год ветэрану, але сівы франтавік памятае пра ўсе ваенныя падзе і дзеліцца імі з рабятамі. На кожнае свята валанцеры школы наведваюць ветэрана з віншаваннямі, сувенірамі і салодкімі падарункамі. (Фота 3)

Але найбольшы інтарэс у дзяцей выклікаюць экскурсіі.

Школьнікі з задавальненнем наведалі музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны, Хатынь, Курган Славы, Лінію Сталіна.

Музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны

Вучням цікава было даведацца, што Беларускі дзяржаўны музей гісторыі Вялікай Айчыннай вайны – першы ў свеце, прысвечаны самай кровапралітнай вайне ХХ стагоддзя, і адзіны ў Беларусі, створаны ў гады фашысцкай акупацыі.

Усіх уразіў той факт, што калекцыя першага ў свеце музея Вялікай Айчыннай вайны была заснавана яшчэ ў чэрвені 1942 года, калі ніхто не мог сказаць, колькі часу прадоўжыцца гэта крывавая трагедыя… 

Будучыя экспанаты адпраўлялі непасрэдна з фронту. Музей адкрыўся для наведвальнікаў адразу пасля вызвалення Беларусі, восенню 1944 года. У ліку першых каштоўнасцей былі хронікі партызанскага руху, друкаваныя і рукапісныя выданні, самаробная зброя...

А вось урачыстае адкрыццё абноўленага музея стала своеасаблівым прысвячэннем 70-годдзю вызвалення Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.

Сучасны будынак музея ўражвае наведвальникаў не толькі маштабамі, але і сімвалізмам, што адлюстроўвае вехі гісторыі 1941-1945 гадоў. Галоўны фасад выкананы ў выглядзе святочнага "салюту".

У музеі можна ўбачыць больш за 8 тысяч экспанатаў, што расказваюць аб гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. Ваенныя рарытэты  экспануюцца ў 10 тэматычных залах.

У музеі мы ўбачылі рэчы разведчыцы Алены Мазанік, якая ў 1943 годзе ўдзельнічала ў ліквідацыі генеральнага камісара акупіраванай Беларусі Вільгельма фон Кубэ. Праз гады гэта гісторыя стала сюжэтам аднаго з самых вядомых савецкіх кінафільмаў "Гадзіннік спыніўся апоўначы"…

Школьнікаў нельга было адарваць ад экспазіцыі баявой тэхнікі і ўзбраення.

Усіх уразілі на шырокіх плазменных экранах унікальныя кадры з кінахронікі.

Памяшканні музея аб’ядноўвае самая вялікая зала – "Дарога вайны", у ёй кожны ўзровень адпавядае пэўнаму перыяду ваеннай гісторыі.

Экскурсію у музей мы завяршылі ў Зале Перамогі, аформленай ў выглядзе шклянога купала, які знутры упрыгожвае вітраж з малюнкам бусла – сімвала Беларусі.

Хатынь (Фота 4)

Мемарыял "Хатынь" – даніна памяці амаль 3 млн беларусаў, якія загінулі ў час Вялікай Айчыннай вайны. 

Да ракавога дня 1943 года Хатынь была звычайнай мірнай беларускай вёскай, якая налічвала 26 двароў.

Раніцай 22 сакавіка Хатынь акружылі карнікі. Яны сагналі ў свіран старых, жанчын, дзяцей, зачынілі і падпалілі. У агні загінулі 149 чалавек, у тым ліку 75 дзяцей.

З ахопленай полымем будыніны жывым удалося вырвацца толькі аднаму -  56-гадоваму Іосіфу Камінскаму. Ён паспрабаваў вынесці і свайго параненага сына, але не змог яго выратаваць.

Гісторыя Хатыні не унікальная. У час Другой сусветнай вайны былі спалены жывымі жыхары 628 беларускіх вёсак. 186 з іх так і не былі адбудаваны.

Вучні з заміраннем сэрца слухалі экскурсавода. Дзеці былі ўражаны тым, што мемарыял паўтарае планіроўку загінуўшай вёскі, а ў цэнтры комплексу размешчана 6-метровая бронзавая скульптура "Няскораны чалавек". 

На месцы кожнага з 26 спаленых дамоў – помнік-зруб, усярэдзіне якога абеліск у выглядзе коміна са званом. Яны вечна гудуць па ахвярах фашызму. На кожным абеліску – дошка з імёнамі спаленых жыхароў дома.

За дамамі-помнікамі – Могілкі вёсак. Сюды са 185 спаленых вёсак, якія так і не былі адноўлены, прывезлі ўрны з зямлёй і стварылі сімвалічныя могілкі.

Завяршае мемарыял плошча Памяці, у цэнтры якой растуць 3 бярозы, якія сімвалізуюць жыццё, на месцы чацвёртай – Вечны агонь, сімвал загінуўшых у гады вайны жыхароў Беларусі.

Лес Хатыні падзялілі і дзве вёскі з нашага раёна: Доры і Кражына. Але  нашы вёскі адбудавалі пасля вайны, а пра тыя жудасныя падзеі нагадваюць мемарыялы.

Дзеці павольна ішлі за экскурсаводам і слухалі кожнае слова. “Хатынь – гэта балючы след вайны нашага народа”, - як вынік экскурсіі прагучалі словы супрацоўніка мемарыяла. І тут цішыню парушыла пытанне маленькай Веранікі: “А што такое “след вайны”? “Гэта тое, што нельга забыць. Гэта трэба помніць”, - прагучаў адказ.

Маленькая Веранічка ішла да аўтобуса і ціха паўтарала: “Гэта нельга забыць. Гэта трэба помніць”.

Не абмінулі мы сваей увагай і Курган Славы. (Фота 5,6)

Кожны школьнік Беларусі можа адказаць, дзе знаходзіцца і як выглядае мемарыял. «Курган Славы» узвышаецца над зямлёй на вышыні больш 70 метраў. Сам узгорак - вышынёй у 35 метраў. Ад падножжа ўвысь ідуць дзве бетонныя лесвіцы. Вучні ішлі па лесвіцы і лічылі прыступкі: 241 прыступка на шляху да вяршыні. Прайсці гэты шлях – значыць ушанаваць памяць усяго савецкага народа, гэта спосаб ушанаваць памяць сваіх родных і блізкіх.

На ўзгорку размяшчаецца скульптурная кампазіцыя – 4 штыка, абліцаваны тытанам. Кожны штык – гэта, адпаведна, тры Беларускія і адзін Прыбалтыйскі франты, што удзельнічалі ў аперацыі “Баграціён”, калі ў акружэнне савецкіх войскаў трапіла 105 – тысячная групоўка гітлераўскіх войскаў. Гэта была падзея пад назвай «Мінскі кацёл». Перамогай савецкіх войскаў над нямецкімі скончылася гэтая аперацыя.  Рабяты даведаліся, што менавіта ў гонар знакамітай перамогі і быў збудаваны нашчадкамі ў знак памяці «Курган Славы».

Лінія Сталіна (Фота 7)

Гісторыка-культурны комплекс «Лінія Сталіна» - гэта абарончы комплекс, які быў адкрыты да 60-годдзя Перамогі ў Вялікай Айчыннай вайне.

Гэта  ваенна-гістарычная галерэі пад адкрытым небам. Тут складзена найбуйнейшая экспазіцыя ваеннай тэхнікі, артылерыі, зброі і авіяцыі.

Асноўную кампазіцыю дадзенага музея ўяўляюць так званыя ДОТЫ - гэта абарончыя агнявыя кропкі. 

Культурна-гістарычны комплекс «Лінія Сталіна» з'яўляецца ўнікальным у тым, што ўсе яго паказаныя экспанаты з'яўляюцца арыгінальнымі, на большасці з якіх маюцца адбіткі ад снарадаў, куль і абломкаў.

Адметнай рысай гісторыка-культурнага комплексу пад назвай «Лінія Сталіна» лічыцца тое, што тут на ўсёй тэрыторыі адраджаюцца ў рэканструкцыях сапраўдныя падзеі мінулых гадоў. Тут дэталёва адлюстроўваюць бітвы, якія адбыліся на тэрыторыі Мінскага ўмацаванага раёна ў чэрвені 1941 года.

Рабяты з задавальненне глядзелі такую рэканструкцыю, а затым быў танкавы біатлон з удзелам сучаснай тэхнікі.

Мне заўсёды вельмі хацелася прабудзіць у вучняў тыя пачуцці, якія я іспытала калісьці. Мы, дзеці мірных дзен, не ведаем жахаў вайны, але выхаваны на вялікай павазе перад подзвігам нашага народа.

Я шмат увагі надаю на уроках і ў пазаўрочнай дзейнасці гісторыі Вялікай Айчыннай вайны. Але галоўная мэта гэтых мерапрыемстваў – не столькі пазнаёміць вучняў з падзеямі гэтай вайны, колькі вызваць у іх бязмерную павагу да тых, хто падарыў нам гэты мір, і гатоўнасць захаваць яго.

2021 год у Беларусі аб’яўлен Годам народнага адзінства. Усе разам мы зможам зберагчы нашу мірную і прыгожую краіну, але павінны у кожнага з нас у сэрцы гучаць словы маленькай Веранічкі: “Гэта нельга забыць. Гэта трэба помніць”.

Урок истории 11 класс "Геополитическое положение Беларуси в XIX веке" (план-конспект, презентация)

Урок беларускай мовы (1 клас)

Тэма. Сказ. Слова і сказ         

Мэты : адпрацоўваць каліграфічна правільнае напісанне літар

з кароткай прамой лініяй з закругленнем унізе; садзейнічаць фарміраванню спісваць словы, сказы з друкаванага і рукапіснага

тэксту з арфаграфічным прагаворваннем; вучыць дзяліць тэкст на

сказы і выконваць заданні; садзейнічаць развіццю маўлення вучняў;

вучыць знаходзіць у словах літары, якія абазначаюць мяккія зычныя

гукі; паўтарыць правілы карыстання кнігай, садзейнічаць фарміраванню правільнай паставы пры пісьме і выхаванню акуратнасці пры  пісьме

Матэрыял і абсталяванне: сшытак “ Пісьмо”, малюнкі  на тэму

“ Дзікія жывёлы”, памятка “ Просьба кнігі”, малюнкі -  вясёлыя тварыкі

Ход урока

1. Арганізацыйны момант

Празвінеў званок, пачынаецца ўрок,

Будзем дружна працаваць, будзем веды набываць

2. Тэма і мэты ўрока

Гутарка настаўніка  ( Якія веды будзем набываць на ўроку)

3. Актуалізацыя ведаў

Гульня “ Закончы сказ”

 Наша мова складаецца са ……( сказаў). Сказы  складаюцца

са …( слоў). Словы складаюцца з …. ( літар). Літары – гэта

……( значкі), мы іх пішам, гукі ….( вымаўляем). У бел.мове

……(10 галосных літар),называем іх. Зычныя гукі бываюць

…( цвёрдыя і мяккія). Ад чаго залежыць мяккасць зычных?

…( ад галосных літар і ь)

4. Праца ў сшытку

Заданне № 1  ( адпрацоўка навыку пісьма літар з кароткай прамой лініяй з закругленнем унізе ш, і, й, у, ў)

Правілы пасадкі пры пісьме.

        Пісьмо літар і слоў ( гусь, курыца, голуб, жораў)

Заданне № 2 ( выпісаць назвы звяроў)

 Гульнявае практыкаванне “ Дзікія жывёлы” - малюнкі  дзікіх жывёл

 Калектыўная работа – зубр, воўк, барсук, казуля

5. Фізкультхвілінка

На ўважлівасць,  для паставы

Раз, два, тры, чатыры –

Зайчык вушы натапырыў.

Ідзе з лесу воўк – воўк

І зубамі шчоўк – шчоўк.

Ты ж, ваўчына, пачакай!

Як схаваемся – шукай!

6. Самастойная работа

Чытанне настаўнікам памяткі “ Просьба кнігі”

Чытанне вучнямі

Не чытай мяне, калі ясі.

Не пішы на маіх старонках.

Не загінай ражкоў,зрабі закладку.

Выхаваўчы момант Як трэба карыстацца кнігай

Правілы пасадкі пры пісьме.

Спісванне тэксту “Просьба кнігі” вучнямі

7. Праверка самастойнай работы

Выкананне задання ( падкрэсліць літары, якія абазначаюць

мяккія зычныя гукі)

8. Фізкультхвілінка

Раз,два, тры, чатыры, пяць,

Выйшаў пальчык пагуляць.

А за ім браты – блізняткі:

 жыць не могуць без зарадкі.

Пальчыкі – свавольнікі, як малыя школьнікі,

Скачуць, бегаюць, штурхаюцца

У кулачку сваім хаваюцца.

Важна шпацыруюць покуль не пачуюць

• Годзе, пальчыкі, гуляць

Час нам літары пісаць.

9. Калектыўная работа

Заданне № 4 ( спісаць, падзяліць тэкст на сказы, паставіць кропкі)

Правілы пасадкі пры пісьме.

Прыйшла вясна. Крычаць гракі. Сарока робіць гняздо.

Колькі сказаў атрымалася?

Прачытайце першы сказ. Колькі ў ім слоў. З якой літары пісалі першае слова ў сказе?

10. Вынік урока

Што рабілі на ўроку? Што такое сказ? Чым ён адрозніваецца ад слова? Прыдумайце сказы пра вясну.

11. Рэфлексія

Вясёлыя тварыкі

Тема:            Сочинение « Зимушка-зима»

                        (Русский язык,    3 класс)

Цель:   формирование у школьников умение создавать тексты и 

              оформлять их на письме; использовать собранный   

              материал в письменной речи; развивать творческие 

              способности детей; продолжать формировать навыки

              самоконтроля, орфографической зоркости,устойчивого

              внимания; воспитывать любовь и бережное отношение к

              природе; развивать наблюдательность, умение видеть

              прекрасное в природе.  

Подготовка к написанию сочинения. (Проводится на уроках русского языка и литературного чтения.) 

Класс делится на четыре группы.

1-ая группа.   Ищет «зимние слова» в художественных произведениях, составляет словосочетание.

Создаётся копилка.

Белая чистая скатерть; глубокие сугробы; тяжёлые белые шапки; красивые сказочные узоры,; большие снега; птичьи следы; снежная навись; притихший лес; лютый мороз; небо зимнее, хмурое, печальное, ясное; снежинки искристые, хрустальные, красивые;

снег белый, липкий, мелкий, пушистый; ветер ледяной, холодный,

порывистый, сильный; зима снежная, мягкая, суровая; морозный день; сонная тишина и т.д.

2-ая группа. Собирает стихи о зиме. (Эпиграфы)

Белый снег пушистый

В воздухе кружится

И на землю тихо

Падает, ложится.

И.Суриков.

Тихо-тихо снег идёт,

Белый снег, мохнатый.

Мы расчистим снег и лёд

Во дворе лопатой.

М.Познанский.

С неба падали снежинки

На замёрзшие поля.

Ель закутали косынкой,

Жаркой шубой – тополя.

И.Семёнова.

Побелело за окошком:

Всё в снегу. Какая ширь!

Как румяная матрёшка –

На крыльце живой снегирь.

А.Барто.

Вот север, тучи нагоняя,

Дохнул, завыл – и вот сама

Идёт волшебница-зима.

А.С.Пушкин.

«Бураны, вьюги и метели –

как много с вами канители,

как много шума, толкотни,

как надоели мне они!» -

так проворчал мороз угрюмый,

и речку лёд сковал без шума,

деревья скрыла седина,

и наступила тишина.

В.Берестов.

Заколдован невидимкой,

Дремлет лес под сказку сна.

Словно белою косынкой

Подвязалася сосна.

С.Есенин.

Поёт зима – аукает,

Мохнатый лес баюкает

Стозвоном сосняка.

Кругом с тоской глубокою

Плывут в страну далёкую седые облака

С.Есенин.

Пришла зима с морозами,

С морозами, с метелями,

Сугробы под берёзами,

Белым-бело под елями.

О.Высотская.

Стали дни коротки,

Солнце светит мало,

Вот пришли морозы,

И зима настала.

И.Суриков. 

3-я группа. Собирает пословицы и поговорки о зиме.

Береги нос в сильный мороз.

Готовь сани летом, а телегу зимой.

Февраль силён метелью, а март капелью.

Мороз и метели под февраль полетели.

Много снега – много хлеба.

Зимой снег глубокий – летом хлеб высокий.

Спасибо, мороз, что снегу принёс.

В зимний холод, всякий молод.

Матушка-зима всё белым снегам замела.

Как к зиме приготовишься, так её и проживёшь.  

4-я группа. Составляет предложение о зиме.

В воздухе кружатся пушистые снежинки.

Снег укрыл землю.

Снег укутал деревья.

Пошёл снег и лес побелел.

Пришла снежная зима.

Снег повалил хлопьями.

Закружились снежные вихри.

Налетел яростный ветер.

Белая пелена закрыла небо.

Дуют холодные ветры. (И т.д.)

Учитель на уроках читает отрывки из произведений рус. писателей о зиме. Проводится работа по формированию орфографической зоркости. Предложение записываются учащимися в тетради. Ребята находят в словах орфограммы.

Написание сочинения

Ход урока

1. Подготовка к написанию сочинения.

Повторяется собранный материал.

2. Коллективное составление плана.

Эпиграф

     а) Вступление. Описание явлений неживой природы.

       Какая погода? Как светит солнце? Какое небо? Каким стал

       день?

б) Основная часть

        Как меняется природа? Как падает снег? Какой он?

Описание снежинок.

 Что можно увидеть на окнах?

Описание зимнего леса. Животные зимой. 

в) Заключительная часть

   Как зиму называют в народе?

Пословицы и поговорки о зиме.

  Моё отношение к зиме.

Почему радуюсь зиме? За что люблю зиму? 

3. Творческая работа учащихся.
4. Чтение сочинений.
5. Рефлексия.

Примеры сочинений третьеклассников на тему

                               «Зимушка-зима»  

Пришла зима с морозами,

С морозами, с метелями,

Сугробы под берёзами,

Белым-бело под елями.

О.Высотская.

  После знойного лета и золотой осени природа засыпает.Тяжёлые и влажные облака низко плывут над землёй. Стали дни короче. Редко

выглядывает из-за туч солнышко. Выглянет, улыбнётся, помашет нам лучиком и снова спрячется за облака.

  Дует колючий северный ветер. С каждым днём становится всё  холоднее. Начинает идти снег. Маленькие снежинки тихо падают  на землю, а к утру от снега  всё становится белым-бело. И даже солнышко радуется вместе с нами. Снежок сверкает тысячами звёздочек-бриллиантов. А когда подует ветер, снежинки закружатся

в весёлом вальсе.

  Зимой стёкла расписаны сказочными узорами. Это всё проделки 

художника-мороза. Когда все спят, он своей волшебной  кисточкой рисует сказочные картины.

  А какой красивый лес зимой! Ели и сосны надели белые тулупчики и мохнатые шапки.

  Я очень люблю зиму потому, что только зимой можно валятся в сугробах, лепить снеговика, кататься на санках и лыжах, играть

в снежки. Но очень жаль, что в этом году нет ни снега, ни мороза. 

Ефименко  Алина

Сочинение

Зимушка-зима

Стали дни короче,

Солнце светит мало,

Вот пришли морозы,

И зима настала.

И.Суриков.

  Наступила холодная зима. Солнышко редко выглыдывает из-за тут, и совсем не греет. Серое небо навевает грусть. Дует холодный ветер. Зима приносит с собой снегопады, метели, вьюги.

  Природа засыпает под снежным одеялом. На землю ложится белый, пушистый снег. Мороз нарисовал на окнах причудливые узоры. Деревья в лесу надели белые шубы. В народе зиму ласково 

называют матушкой. О ней сложили много пословиц . Вот одна из них :»Матушка-зима всё белым снегом замела.»

  Несмотря на холода, зимой у меня весёлое настроение. Можно кататься на санках, играть в снежки, лепить снежную бабу. Все дети любят зиму за весёлые забавы и новогодний праздник. 

Амелёхин  Алексей

 Сочинение

Зимушка-зима

Вот север, тучи нагоняя,

Дохнул, завыл – и вот сама

Идёт волшебница-зима.

А.С.Пушкин.

 Наступила зима. Погода меняется. Солнце стало светить мало,

почти не греет. Небо серое мрачное. Дует холодный ледяной ветер.

Он приносит снегопады, метели и вьюги.

  Погода зимой бывает переменчива. Один день может быть мороз,

а на другой – оттепель. Когда на улице мороз, солнце светит ярко.

Падает лёгкий пушистый снежок. На окнах можно увидеть красивые узоры. А когда наступает оттепель, погода становится мрачной. На улице зябко, идёт мокрый снег.

  Зиму в народе называют матушка – зима. Я её жду с нетерпением

потому, что люблю кататься на лыжах по хрупкому снегу, а особенно на санках с горки. 

Рогатко Кирилл

Сочинение

Зимушка-зима

Белый снег пушистый

В воздухе кружится

И на землю тихо

Падает, ложится.

И.Суриков.

  Наступила зима. Солнце светит, но не греет. Небо серое и мрачное. Часто идёт снег. Дует холодный северный ветер. Метёт метель. Зима приносит нам не только метели и вьюги, а ещё она приносит любимые праздники: Новый год и Рождество.

  Зимой всё покрывается белым снегом. Снег падает медленно, тихо и осторожно. Он искрится на солнце. На окнах  можно увидеть сказочные рисунки мороза. Зимой лес красивый и сказочный, весь в снегу. Все деревья надеты в снежные шубы.

  Зиму в народе называют волшебница, матушка, зимушка-зима. А ещё говорят:»Как к зиме приготовишься, так её и проживёшь.» Моё настроение зимой бывает и радостное и грустное. Я радуюсь зиме потому, что она приносит много детских игр, которых дети ждали целый год. Я люблю зиму потому, что зимой весело, наступает Новый год и зимние каникулы.

Лембович Павел

Сочинение

Зимушка-зима

Тихо-тихо снег идёт ,

Белый снег, мохнатый.

Мы расчистим снег и лёд

Во дворе лопатой.

М.Познанский.

  Вот и наступила волшебница-зима. Всё вокруг стало белое, пушистое, искристое. Настроение сразу становится возвышенным,

так как кажется, что попал в сказку. Хочется покататься на санках, на лыжах, поиграть в снежки и просто поваляться в снегу.

  Я люблю зиму за снег, за мороз, за праздники, за новогоднюю ёлку, за подарки, за фейерверки и многое другое. Это моя любимая пора года.

Жоховец Александр

Примерные тексты  для работы над сочинением. 

Сне..  укутал  деревья. Ду..   в  мохнатой  шапке. На ветках бере.. 

белый шар. М..л..дая ёлочка спряталась в сугро….  Не страшен деревьям холо..  и  моро… 

(Вставь пропущенные буквы. Напиши проверочное слово.)

   (   Дидактический материал по русскому языку, 2 класс.

  Ш.В.Журжина, Н.В.Костромина)  

Снежинки

И.Ильин, Е.Сегал.

Родились снежинки в облаке высоко над землёй. Росли они не по дням, а по часам. И с каждым часом делались всё прекраснее и наряднее. Одна снежинка была совсем как звёздочка, другая напоминала цветок, а третья сверкала, как драгоценный камень.

 Выросли снежинки и белой пушистой стаей полетели к земле.

(Ответьте на вопросы. Где родились снежинки? Какой была первая снежинка? Что напоминала вторая снежинка? Как сверкала третья? Ответы запишите. В каждом слове обозначьте ударение.)

(Дидактический материал по русскому языку, 2 класс.

М.Б.Антипова, Е.М.Катонова.)  

Свистит косая метель. Белая метла дороги метёт. Дымятся сугробы и крыши.  Рушатся с сосен белые  водопады. Тонут в белых холмах заборы. Февраль летит на всех парусах.

                              По Н.Сладкову.

(Спиши текст. Найди в тексте слова, употреблённые в переносном значении.)

(1200 упражнений по русскому языку, 1-3 классы)  

Перед метелью

Синее небо закрывают тучи. Поднимается сильный ветер. Он раскачивает дерев..я, клонит их к з..мле. Сыплет густой колюч..й снег. За ноч.. снег покроет всю з..млю.

(Вставь пропущенные буквы. Поставь вопросы к тексту. )

(1200 упражнений по русскому языку 1-3 классы.)

З..мля промёрзла. Но з..ма ещё не настала. Не видно сл..дов зв..рей.

Только зайцам страшно. Их белая шу..ка хорошо видна л..се. А л..са тут как тут!

(Вставь пропущенные буквы. Устно подбирай проверочное слова.)

(1200 упражнений по русскому языку, 1-3 классы.)

Весь день ш..л снег. Снег устлал все дороги. Ребята надели лыж..

Они весело мчатся по снежной целине. Вот и школа. Она тоже в снежном уборе.

(Перескажи текст. Запиши по памяти.)

(1200 упражнений по русскому языку, 1-3 классы.)

(М.Б.Антипова, Е.С.Грабчикова, Е.А.Гулецкая,А.В.Верниковская)

Урок беларускай мовы

2 клас

Тэма. Словы, якія абазначаюць назвы прадметаў.

Замацаванне.        

Мэты: замацаваць уяўленні пра словы, якія абазначаюць назвы прадметаў; працягваць фарміраваць уменне распазнаваць словы-назвы па пытаннях і значэнню, выкарыстоўваючы гульні; працягваць работу над пастаноўкай пытанняў да слоў;развіваць кемлівасць , выхоўваць уменне добра адносіцца адзін да аднаго; працаваць над развіццём вуснай мовы вучняў.

Абсталяванне: падручнік “Беларуская мова”, 2 клас, І.І.Паўлоўскі, Л.Ф.Леўкіна, “Тэсты па беларускай мове 2клас”, выявы лістоў з паперы, малюнак дрэва, цудадзейная скарбонка, картка з тэстам.

Ход урока

1. Арганізацыйны момант.

Паведамленне тэмы ўрока.

Праверка дамашняга задання. Практ.108.

Франтальны апрос .Гульня “Паравозік”.

Настаўнік – машыніст, дзеці – вагончыкі. Настаўнік задае пытанне, той хто дае правільны адказ - становіцца”вагончыкам”і далучаецца да дзяцей.Пытанні могуць задаваць і дзеці.Пытанні задаюцца па вывучаных тэмах.(У2 класе дзецям патрэбна дапамога настаўніка пры пастаноўцы пытанняў.)

2. Чыстапісанне.

ыя, нм, нл, нт, нв, нр,

сябар

Умей сябраваць, за сябра ў бядзе пастаяць.

Тлумачаць сэнс пасловіцы.

3. Пісьмо пад дыктоўку.

Дзеці запісваюць загадку разам з адгадкай.

Два кальцы, два канцы, а пасярэдзіне цвік.(Нажніцы.)

Да адгадкі вусна ставяць пытанне.

4. Праца над тэстамі.

Кожны вучань мае картачку з тэстам.

1.Якое слова адказвае на пытанне хто?

а)сябар                 в) яблык

б)мароз                г) ручай

2. Якое слова адказвае на пытаннешто?

а) грыбнік         в) ластаўка

б) лётчык         г) званочак

5.Праца па падручніку.

Практ. 109 – калектыўная работа.

Запіс слоў адной групы ( на выбар) 

6. Фізкультхвілінка

Гульні на ўважлівасць.

7. Развіццё мовы.

Гульня “Адгадай загадку”.

Дзеці адгадваюць загадкі і вусна ставяць пытанні да слоў –адгадак.

1. Рагаты, сахаты 2.Лата на лаце,

па лесе блукае                                        а шва не знаці.(Капуста)

траўку шукае.(Лось)

3.Ён па лесе скок ды скок,                   4. Закаціўся пад плот,

косіць вокам з боку у бок.                    Лёг у баразёнцы,

У дупле вавёрка – шчоўк,                     паласаты жывот,

А яму здаецца – воўк. (Заяц.)               грэючы на сонцы.(Гарбуз.)

5.Цэлы дзень лятаю                          6. У лісцехаваюцца,

усім дакучаю,                                        сонцам наліваюцца,

а ноч прычакаю                                    а паспеюць, дык пад намі,

тады адпачываю.(Муха)                     свецяць белымі ілбамі.(Арэхі.)

Затым дзеці самі прыдумваюць свае загадкі.

Напрыклад.  Тое, без чаго не абыдзешся, калі спіш.

                      Прадмет пры дапамозе якога мы пішам.

                     Без чаго нельга жыць?

8. Праца над тэкстам.

Практ.111 – калектыўная работа. (Вусна)

Дзеці чытаюць тэкст і вусна адказваюць на пастаўленыя пытанні.

9. Гульня”Рэчы з цудадзейнай скарбонкі”

Дзеці дастаюць са. скарбонкі рэчы, якія там ляжаць і ставяць да слоў пытанні. Што гэта? Чаму такое пытанне паставілі?

Гэта могуць быць самыя розныя рэчы: сшытак, ручка, гумка, лялька, паштоўка, яблык, гадзіннікі г.д.

10. Рэфлексія.

Дрэва Ведаў.

Дзеці прымацоўваюць да дрэва лісты. Жоўтага колеру – матэрыял усвоілі, зялёнага – слаба ўсвоілі.

Дамашняе заданне. Практ.112.

Урок па курсу “Чалавек і свет”

2 клас

Тэма. Грыбы. Правілы збору грыбоў.

Мэты: фарміраваць у малодшых школьнікаў канкрэтныя ўяўленні аб ядомых і ядавітых грыбах, іх значэнні ў прыродзе, правілах збору; паказаць, якую небяспеку для жыцця чалавека прадстаўляюць ядавітыя грыбы; развіваць цікавасць да вывучэння прыроды, выхоўваць да яе беражлівыя адносіны.

Абсталяванне: падручнік “Чалавек і свет” 2 клас, В.М. Удавічэнка, табліца “Грыбы ядомыя і ядавітыя”, карткі з малюнкамі грыбоў, апавяданне “Цёплы грыб” В. Хомчанка, загадкі пра грыбы, кніга “Дзецям пра прыроду” М. В. Лучыч, макеты грыбоў, кошыкі.

Ход урока

1. Арганізацыйны момант.

 Пасадка. Настрой.

       -  Адгадаўшы загадкі, вы даведаецеся пра што будзем сення гаварыць на уроку.

Загадкі. (Настаўнік выбірае адну – дзве загадкі)

1. Між гор стаіць Рыгор,

   палкай падпёрся,

   шапкай накрыўся. (Грыб)

3. Праз усю зямлю прайшоў,

    шапку чорную знайшоў

стаў ля сцежкі якраз

выстаўляе напаказ.

Ох, дзівак, няхай бы лез

У гушчар пад лапкі:

Сёння прыйдуць дзеці ў лес

па  такія шапкі! (Грыбы)

• Размова пойдзе пра грыбы.

2. Гульня “Здагадайся, што за грыб”.(Дзеці адгадваюць загадкі і знаходзяць малюнак грыба)

1. Растуць у лесе сястрычкі,

рыжыя  ...  ( лісічкі).

2. Я ў чырвонай шапачцы расту

    пад  стройнаю асінаю,

    мяне пазнаеш за вярсту,

    завуся я ... ( падасінавік).

3. Каля леса на ўзлеску,

    аздабляе цёмны бор,

    вырас у шапачцы  чырвонай

    ядавіты .... ( мухамор)

4. На пяньку растуць у лесе,

    гэта дружныя рабяткі

    называюць іх ... (апяткі).

5. Люблю я ў розных шапках быць,

    то ў жоўтай, то ў зеленаватай,

    а то ў чырвонай  альбо шараватай

    збірай, не мешкай, гэта  ... (сыраежка).

6. У яго непрыглядны від,

    ты не чапай гэты грыб.

     Глядзі  -  бо ён ядавіты !

     Не бяры яго з палянкі !

     Яго называюць... (бледнай паганкай).

7. А гэты прыгажун на беленькай ножцы.

    Ён у чырвоненькай шляпцы,

    На шляпцы гарошкі. (Мухамор)

8. На тоўстай белай ножцы

    Карычневая шапка.

    Напэўна кожны грыбнік

    Марыць знайсці ... (баравік).

9. Я нарадзіўся пад асінкай маладой

    у чырвонай шапачцы прыгожай

    з ножкай тоўстай і прамой. (Падасінавік)

10. Шэранькія шапкі,

    рабенькія ножкі.

    Пад бярозкай растуць.

    Як іх завуць? (Падбярозавікі)

3. Праца па падручніку.

         Чытанне артыкула “Ядомыя грыбы”, “Ядавітыя грыбы”.

Апісанне грыба па плану. (Настаўнік апісвае грыб)

1. Шапачка, ножка.
2. Колер, памеры.
3. Дзе любіць расці.
4. Ці выкарыстоўваецца ў ежы.

Праца па табліцы “Грыбы ядомыя і ядавітыя”.

4. Фізкультхвілінка.

  Гульня “Ядомыя і ядавітыя грыбы” . (Настаўнік паказвае малюнак грыба, калі грыб ядавіты  - дзеці хлопаюць у далоні, калі ядомы – устаюць).

  Гульня на ўважлівасць.

5. Развіваючая гульня “Пазнай грыб па апісанню”.

Дзеці апісваюць грыбы па плану.

6. Чытанне настаўнікам тэксту В. Хомчанкі “Цёплы грыб”.

         Пад ялінкай рос стары баравік. Век  яго ўжо канчаўся. Нага скрывілася, высахла і ледзь трымала на сабе шырокую азызлую шапку.

         Ішоў я па лесе і  ўбачыў гэты баравік. Хацеў збіць нагой – усё адно ён нікому не патрэбны, - ды ў гэты самы момант з-пад грыба  шмыгнула маленькая рыжая мышка.

          Я прысеў каля грыба, зірнуў пад яго шапку і здзівіўся. Каго там толькі ні было: і матылёк, і вусень, і страказа, і конік, і жучкі! Нават жабка была. Як у тым церамку.

          Я дакрануўся пальцамі да грыба, а ён – цёплы. Дзень жа быў халодны, дожджык з самай раніцы імжэў. Вось грыб і сабраў пад сваю шапку гэтых жыхароў лесу. І прыгрэў, і ад дажджу схаваў.

         Настаўнік ставіць некалькі пытанняў да тэксту.

• Якое значэнне для лесу маюць грыбы?
• Якую карысць прыносяць?

Робіцца вывад.

Грыбы – асобая група жывых арганізмаў. Яны бываюць ядомыя і ядавітыя. Грыбы вельмі патрэбны лесу.

7. Правілы збору грыбоў (падручнік).

         Збірай толькі тыя грыбы, якія ты добра ведаеш.Ніколі не зразай незнаёмыя грыбы!

         Заўсёды збірай грыбы з дарослымі людзьмі.

         Ножку грыба трэба зразаць як мага бліжэй да зямлі.Гэта зберажэ грыбніцу ад загнівання.

         Месца зрэзу трэба прыкрыць мохам або лісцем. Інакш грыбніца можа высахнуць.

         Нельга збіраць ці збіваць старыя грыбы. У іх можа быць небяспечны для чалавека яд. Са спор старых грыбоў вырастуць маладыя грыбы.

         Нельга збіваць ядавітыя грыбы. Многія жывёлы лесу лечацца імі.

8. Гульня “У грыбах”.

Растаўлены макеты грыбоў ядомых і ядавітых і прыкрытыя жоўтым лісцем. Дзеці збіраюць у кошыкі  грыбы. Расказваюць правілы збору грыбоў. (Гуляць можна некалькі разоў).    

9. Рэфлексія.

Што новага даведаліся на ўроку? Што спадабалася?

Дамашняе заданне.

Чытаць артыкул “Ядомыя і ядавітыя грыбы”

Дадатковы матэрыял да ўрока.

                                      Грыбы

Чырвоных, жоўтых – ля ўсіх сцежак,

светла-зялёных   -   па бары,

нібыта кветак, сыраежак

панастаўляны скрозь – бяры.

У векавых бярозах чорных,

 як сподкі, круглыя грузды.

З іх, быццам бы ў сталоўцы

                                     шчодрай,

п’юць дожджык сойкі і дразды.

Кастусь Цвірка

                            Вавёрка

Скок

вавёрка

на дубок!

У лапках

рыжанькі грыбок!

Нанізала на галінку,

Каб запас зрабіць на зімку.

А сухенькія грыбочкі

У мяшкі кладуць сыночкі.

Дочкі хату падмятаюць,

Маму з працы сустракаюць.

Заўтра пойдуць у дубы

Усёй сям’ёю па грыбы!

                                     Л.Глушко

                                     Грыбы

Грыб складаецца з шапкі, ножкі, грыбніцы. Знізу шапкі ўтвараюцца споры, якія разносяцца ветрам, калі грыб састарэе. Таму старых грыбоў збіваць нельга. Прарастаючы, споры ўтвараюць грыбніцу, з якой вырастаюць новыя грыбы. З адной грыбніцы можа вырасці шмат грыбоў. Таму грыбы трэба зразаць асцярожна, каб не пашкодзіць грыбніцу.

Грыбы любяць цяністыя і вільгоьныя масціны, але не ў глыбіні лесу, а на палянках, каля дарог, на ўзлесках.Унашых лясах растуць падасінавікі, падбярозавікі, белыя грыбы ( баравікі), масляты, рыжыкі, лісічкі, сыраежкі, грузды, апенькі. Гэта ядомыя грыбы.

Сыраежкі, хоць так і называюцца, але есці іх сырымі нельга.

Лісічкі бачны здалёк: яны, як жоўтыя кветкі сярод травы.Лісічкі рэдка бываюць чарвівымі.Яны заўсёды чыстыя і здаровыя.

Пад восень з’яўляюцца апенькі. Збіраць іх лёгка. Бачны яны здалёк. Трэба адрозніваць ядомыя апенькі ад ядавітых. Ядомыя – светла-карычневыя з шэрай шапкай, на ножцы кальцо, падобнае на манжэтку.

Ядавітыя апенькі афарбаваны ярка, крыкліва.Шапачка зялёна-жоўтая, манжэткі на ножцы няма.

Ёсць ядомыя грыбы, якія людзі разводзяць у цяпліцах і парніках.Гэта шампіёны, вешанкі. 

                                                         Уліч Наталля Віктараўна

                                                         настаўнік пачатковых класаў

                    ТЕМА УРОКА. Мир насекомых ( обобщение)

ЦЕЛЬ УРОКА :   обобщить, закрепить и расширить представление детей о насекомых;  формировать необходимость бережного отношения к насекомым ( бабочки, муравьи, божьи коровки, пчелы, шмели )   и ко всем  живым существам;  развивать умение распознавать природные объекты; развивать устную речь учащихся, умение правильно строить предложения  и  давать правильные ответы  на поставленные вопросы.

ОБОРУДОВАНИЕ:  открытки, иллюстрации с изображением  различных насекомых, коллекция бабочек-                                            

                                                 детские  рисунки, книги, Красная книга РБ,                                                

                                                  физическая карта РБ.

ХОД УРОКА

1. Организационный момент. Пожелания учителя.
2. Чтение учителем текста.

Живет среди нас особый народ. У кого- то нос, у кого- то клюв, у кого -то  ни носа, ни клюва. Зато, кажется, у многих есть хвост.

Кто -то бегает, кто- то летает, кто- то ползает, кто- то плавает.

Часть народа мычит, часть рычит, часть чирикает, остальные помалкивают.

Кто ест молоко, кто траву, кто зерна, кто мяса, а некоторые рады тому, что достанется.

Что же это за особый народ?    ( По К. Сергиенко)

                              (Животные)

Учитель: Какие группы животных вы знаете? (рыбы, звери, птицы, насекомые).Среди животных есть большая группа  -  это насекомые. Назовите характерные приметы насекомых?  ( Насечки на теле, шесть ног).

Теперь  поиграем  и вспомним о насекомых с которыми знакомы.

• Игра "Отгадай" ( Учитель зачитывает описания насекомых или  загадки о них)

1. Имеет брюшко в черно-желтую полоску, обеспечивает человека медом и воском. (Пчела).

2. Отличается также полосатой черно-желтой окраской, но крупнее пчелы, очень мохнатый, может достать нектар даже у тех растений, у которых не может взять пчела. ( Шмель).

3. В луговой траве стрекочет.

     В руки к нам идти не хочет.

     Скачет он на длинных ножках

через луг, через дорожки.

Весь зеленый -  и с травинкой,

Можно спутать его спинку.  ( Кузнечик)

4. Я всегда без приглашенья

Прилетаю за вареньем.

Кто мне есть мешает,

Вьюсь я, лезу на глаза,

А зовут меня ... ( оса).

5. Всех жучков она милей,

Спинка алая у ней.

А на ней кружочки  -

Черненькие точки.  (Божья коровка).

6. Для чего пчелам, осам и шмелям окраска с ярко- желтыми и черными полосками? ( Предупреждают других животных, что они ядовитые, несъедобные).

7. Что позволяет делать длинные и высокие прыжки кузнечику? ( Длинные и крепкие ножки).

8. Какого жука и за что называют солнышком? (Солнышком раньше называли божьих коровок. Славяне связывали их облик с солнцем, дарившим свет, урожай, жизнь).

9. В какую погоду можно видеть бабочек? Почему? ( В теплую и ясную погоду, так как бабочки любят тепло, солнце)

IY.Рубрика "Интересно знать" ( А теперь мы более подробно поговорим о некоторых насекомых)

                                МУРАВЬИ

1. Чтение стихотворения "Муравьи"

Муравьишки - торопышки   -

Не лентяи ,не глупышки

Друг за дружкой по дорожке

Тащат зернышки и крошки

             Вот - ячменное зерно...

Ох, тяжелое оно!

Нужно летом потрудиться -

Все зимою пригодится.

Муравью нельзя лениться,

Муравей живет трудом.

И жучка, и гусеницу

Тащит в свой подземный дом.  ( А. Бороджан)

2. Муравьи - маленькие насекомые, но очень сильные. Они переносят груз в 50 раз больше, чем весят сами.

3. Муравьи - санитары леса. Они поедают большое  количество вредных насекомых. Там где есть муравьи  -  там чистый и здоровый лес. Поэтому муравьев нужно охранять.

БОЖЬИ КОРОВКИ

1. Чтение стихотворение " Платье в горошек"

Платье в горошек

У божьей коровки.

Божьей коровке

Плохо в коробке.

Божью коровку

Пальцем не трогай,

Пусть уползает,

Зеленой дорогой!

Пусть улетает

Синей дорогой

Божью коровку

Не надо, не трогай.  ( Ю Вронский)

2. Некоторые думают, что количество точек на крыльях божьих коровок определяют их возраст. Но это не верно. Коровка с двумя точками так и называется -  двухточечная, с пятью -   пятиточечная, с семью  -  семиточечная.

3. Эти три вида коровок чаще всего встречаются у нас. Количество точек может достигать до 20. Есть желтые, коричневые, бронзовые коровки, но все пятнистые.

4. Коровками названы потому, что умеют выделять когда им грозит опасность "молочко", но не белое, а оранжевое. На самом деле это вовсе не "молочко" , а жидкость, едкая и неприятно пахнущая. Из -за неё не  едят коровок ни птицы, ни ящерицы, ни пауки.

5. Божьи коровки - хищники, они очень прожорливые. Уничтожают коровки тлей и других насекомых вредителей. Люди давно поняли, что божьи коровки хорошие помощники в борьбе за урожай в поле и саду.

                                КОМАРЫ.

1. Вредные они или полезные? Вредные потому, что пьют человеческую кровь и кровь животных, мешают людям работать и отдыхать, являются переносчиками некоторых болезней.

    Полезны тем, что личинки комара - это полезная пища для рыб. Уничтожение комаров может привести к массовой гибели мальков. Полезны тем, что являются опылителями некоторых растений.

                                                                       ТЛЯ

1. Тля уничтожает листья на кустах и деревьях. Но при этом оставляет сладкую смесь, которая является пищей для других насекомых. Пчелам необходимо эта смесь для переработки меда.

                                               БАБОЧКИ

1.Загадка.

    Она ярка, красива,

 Изящна, легкокрыла.

Сама похожа на цветок

И любит пить цветочный сок, (Бабочка)

2. У бабочек четыре крыла. Они большие, яркие, непрозрачные. Бабочки кормятся нектаром цветков и опыляют растения.

3. Бабочек нельзя трогать руками. Её великолепные крылышки обтреплются, чешуйки облетят и она погибнет. Ловить бабочек - значит их уничтожать.

4. Одними из первых весной появляются бабочки лимонницы, крапивницы. Бабочка - крапивница откладывает яйца, из яиц появляются гусеницы. Гусеница превращается в куколку, а из куколки -  бабочка.

5. Есть бабочки путешественницы. Осенью они отправляются в теплые края. Это бабочка адмирал. Если зимой ты увидишь между  оконными рамами спящую бабочку не трогай ее. Весной она проснется.

                                КРАПИВНИЦА И МУХА.

( Появляются девочки в костюмах бабочки- крапивницы и мухи)

Крапивница. Пусти, муха, пусти негодная. Тут на бревнышке мое место, я сама хочу на солнышке погреться!

Муха.  Кто ты такая, чтобы тебя пустить ?

Крапивница.  Бабочка я, крапивница. Не тебе, муха, чета!

Муха.   Ну и лети себе в крапиву!

Крапивница.  Где  крапива, когда еще снег кругом?

Муха. А мне какое дело.Это мой дом, моя стенка, мое теплое бревнышко. Я еще осенью сюда забралась, всю зиму проспала в щелочке под окошком.  

Крапивница . И я спала в щелочке под окошком. Ты с какой стороны?

Муха.  С левой.

Крапивница. А я с правой! Я тоже здешняя!

Муха. Ну, тогда садись рядышком. Вместе зиму коротали, вместе на весеннем солнышке погреемся.

1. Экологические игры.

Игра "Три стихии".

Играющие образуют круг. Ведущий в центре с мячом в руках. Он говорит одно из трех слов: " земля," " вода". "воздух"  -  и бросает кому либо мяч. Поймавший мяч возвращает его, называя птицу, рыбу или животное в соответствии с заданным словом. Например, водящий сказал слово "вода". Играющий может назвать рыбу (щука, карп, карась). При слове "земля" называется любое животное (собака, корова, лиса, волк). По сигналу "воздух" называется птица (воробей, орел, чайка).

Игрок, который нарушил правила игры, получает штрафное очко. После второго штрафного очка он выбывает из игры.

Нарушением правил считается:

1. не поймал мяч,
2. неправильно ответил,
3. сказал слово, которое уже было.

Игра "Много слов"

-  Перед вами много слов,

В них экопословица живет.

Отправляясь в путь-дорогу

Делайте шаг от слова к слову.

Свою смекалку проявите -

Всю экопословицу прочтите.

Учитель. Ребята, вам нужно собрать пословицу, подобрав карточки с нужными словами. (Вместо пословиц можно народные приметы)

      Народные приметы.

1. Вокруг муравейника много муравьев - к хорошей погоде.
2. Муравьи строят большие муравейники - на суровую зиму.

      Пословица.

1. Возвращай земле долг - будет толк.(Объяснить пословицу).

1. Беседа Красная книга РБ.

Учитель. Ребята, мы обязаны заботиться и о зверях, и о птицах, и о растениях, и о насекомых, и  о др. живых существах. И все вы знаете о том, что существует одна удивительная книга, которая называется Красной. Первая Международная Красная книга была издана в 1966 г., а Красная книга СССР – в 1978г., а в  2004г. в РБ было подготовлено 4-е издание Красной книги. Красная книга сама по себе не охраняет, а только устанавливает, предупреждает, фиксирует. (Работа по Красной книге РБ.Просмотр иллюстраций).

Но кроме Красной книги существует и Черная книга. Вот какое страшное название, не правда ли?  Действительно, страшно, ведь в этой книге  описываются те животные и растения, которые навсегда исчезли с лица Земли. В исчезновении большинства видов непосредственно виноват человек. И поэтому я надеюсь вы будете охранять и беречь все, что нас окружает.

 Чтение стихотворения"Родное"

Я узнал(а), что у меня

есть огромная родня:

и тропинка, и лесок,

в поле - каждый колосок,

звери, птицы и жуки,

муравьи и мотыльки...

Все, что рядышком со мной, -

это все мое родное!

Как же мне в краю родном

не заботиться о нем!                ( Н.Курилов)

YII. Рефлексия

Учитель.  Наш урок  подошел к концу. Мы хорошо потрудились,  всем спасибо.

Ваше настроение во время занятия мы отобразим в цвете. Каждый выберет один лепесток, который отражает его настроение.

 Красный  -  восторженное.

 Оранжевый  -  радостное, теплое.

  Желтый  -  светлое , приятное.

"Букет настроений"  вывешивается на доске.

Тэма:” Жыццё птушак зімой”   1 клас

Мэта:   1)пазнаёміць дзяцей з жыццём птушак зімой, з тэрмінам   “пералётныя” і “ зімуючыя” птушкі; узбагаціць слоунікавы запас дзяцей (знаёмства з птушкай крыжадзюб);  2) развіваць вусную мову дзяцей і памяць ; 3) замацоўваць веды аб змяненнях у нежывой прыродзе зімой;  4) прывіваць любоу да роднага краю, беражлівыя адносіны да птушак, дапамога ім зімой.

Абсталяванне: малюнкі птушак, малюнкі дзяцей на тэму “Зіма”, малюнкі па развіццю мовы “Поры года”, паштоўкі з дадатковым матэрыялам.

Ход урока

ІАрг. мамент.

Пасадка

ІІПаўтор вывучанага мат.

         Дзеці чытаюць вершы.

Я.Журба      “Першыя сняжынкі”

              Лётаюць, сыплюцца, зоркі-сняжынкі

              Белыя, лёгкія, быццам пушынкі,

              Роуна так сцелюцца у вёсцы і у полі

              Круцяцца, кружацца ціха, паволі...

         Я.Колас   “Зіма”

               Надышлі марозы, рэчкі закавалі

               Белыя бярозы, шэраннем убралі...

1. Пра якую пару года гаворыцца у вершах? (Зіма)
2. А якія поры года вы яшчэ ведаеце? ( Дзеці адказваюць)

Пагуляем у гульню “Поры года” (Дзецям раздаю картачкі з назвамі пор года).

а) Восень – Зіма – Вясна – Лета.

б) Зіма – Вясна  - Лета – Восень.

в) Вясна – Лета – Восень – Зіма.

Разглядаем малюнкі дзяцей на тэму “Зіма”

Дзеці адказваюць на пытанні:    1) Якія прыкметы зімы вы ведаеце?

( выпадае снег, холадна, замярзаюць рэкі, азёры, дзень кароткі, ноч доугая, расліны спяць пад снегам) ;  2) Для чаго патрэбен снег?   3) Куды паляцелі птушкі? Ці усе адляцелі?    4) Як называюцца птушкі, якія адляцелі у вырай?    5) А якія засталіся ?

Сягодня мы будзем гаварыць пра зімуючых птушак.

ІІІНовая тэма

          Настаунік чытае загадкі, а дзеці адгадваюць іх і паказваюць малюнкі.

1. На дрэве сядзіць кар-кар крычыць. (Варона)
2. Па дарожцы скок ды скок , чорны хвост і белы бок, ляскаюць ляшчоткі у гаварлівай цёткі. (Сарока)
3. Шустранькі ,маленькі, сам у шэрай світцы. Шукае канапелькі, каб трохі пажывіцца.(Верабей)
4. Адгадайце, што за лекар у лясах жыве спрадвеку, лечыць летам і зімой дрэвы дзюбаю сваёй. (Дзяцел)
5. Загарэліся сумёты, і вярба гарыць ля плота, кот на печы не ляжыць, як мага хутчэй бяжыць. Ведае хітрун стары, прыляцелі... снегіры.
6. Усё вакол у снезе, сумёты вышэй хат, а гэта птушка у лесе выводзіць птушанят. (Крыжадзюб)

Паведамленне настауніка пра птушку крыжадзюб.

Гульня “Не сарока, не варона” (па малюнках птушак). (Ластаука, бусел, верабей, журавель, дзяцел, шпак).

ІYФізхвілінка

YРабота па сшытку.

  с.28

Якіх птушак вы бачыце на малюнку?

          (Апішыце жураўліка)

Жураўлік просіць расказаць, як жывуць птушкі зімой? Дапаможам яму.

          Верабейчык скача, скача,

          Яму холадна , няйначай,

          Бо мароз трашчыць, бо сняжок блішчыць.

Раскажыце пра верабейку? Ці легка яму зімой ? Як яму дапамагчы? (Дзеці паведамляюць пра птушку вераб’я ) 

          Белабока –сарока  прыляцела здалека,

          Села ж яна на таку, у яе хвосцік на баку.

 ( Паведамленне пра сароку)

          Снегіра, сінічкі сыплю вам пшанічкі,

          Крупак, крошак хлеба, вам жа мала трэба.

Якіх яшчэ птушак бачыце на малюнку? Раскажыце пра іх? Як ім дапамагчы?  (Дзеці адказваюць)

          Ешце, любыя сябры! Не ляціце у лес, бары.

          А жывіце у двары да вясенняе пары.

          Вось для вас кармушкі, птушкі- шчабятушкі.

П.Сушко “Сярожкавы сябры”

          Па садочку заінелым

          па сняжку пушыстым, белым

          паміж вішанькай Сярожка

          пратаптау сваю дарожку.

         Важны у хлопчыка занятак

          падсыпаць штодня зярнятак

          у птушыныя кармушкі

          дружаць з ім за гэта птушкі.

Гутарка аб дапамозе птушкам зімой.

Заданне: паказаць стрэлкай птушак, якія могуць прыляцець да кармцшкі. (Выконваем разам)

Чым можна падкарміць птушак?

YІ   Чытанне тэксту настаунікам

Настаунік паказвае малюнак, а дзеці па плану апісваюць птушку (снягір)

                                      План:

1. Памер,
2. Колер ( грудка, крылы, галоука, хвост)
3. Дзе пражывае.
4. Чым корміцца

YІІ   Самастойная работа

Дзеці размалёуваюць снягіра.

YІІІ   Замацаванне

Гульня “Пералётныя зімуючыя птушкі”

ІХ   Развіццё мовы

Па серыі малюнкау дзеці складаюць апавяданне “Дапамога птушкам”

Х    Рэфлексія

Дзеці расказваюць, што запомнілася на уроку, што спадабалася.

Малююць вясёлыя і сумныя тварыкі.

Адпачынак, аздараўленне, развіццё ў межах малой Радзімы 

Вопыт арганізацыі аздараўлення школьнікаў у канікулярны час: школьны лагер з дзённым знаходжаннем выхаванцаў

Канікулы для дзяцей – гэта заўсёды зарадка новай энергіяй, набыццё новых ведаў аб сваёй малой Радзіме, ў тым ліку, знаёмства з яе прыродай, культурнай і гістарычнай спадчынай, цікавымі людзьмі. Прапануем увазе чытачоў вопыт арганізацыі працы школьнага (з дзённым знаходжаннем) лагера эколага-краязнаўчага накірунку «Праменьчык», які, на наш погляд,  з'яўляецца аптымальным варыянтам аздараўлення дзяцей у нашых умовах.

Як правіла, работа аздараўленчых лагераў з дзённым знаходжаннем ажыццяўляецца ў летні час, аднак ужо 4-ці год запар навучэнцы 1 – 7 класаў нашай школы праходзяць аздараўленне падчас усіх школьных канікулаў. На асенніх, зімовых, веснавых канікулах працягласць лагернай змены складае 6 дзён для 15 навучэнцаў, працягласць летняй – 18 дзён для 20-25 навучэнцаў. Такім чынам у лагеры “Праменьчык” на базе роднай установы адукацыі аздараўліваюцца адпаведна 30% і 42% навучэнцаў школы. У асноўным гэта дзеці са шматдзетных, малазабяспечаных, няпоўных сем'яў і тыя, што знаходзяцца ў сацыяльна – небяспечным становішчы.  Рабяты  забяспечваюцца 3-х разавым  харчаваннем, улетку для дзяцей да 10 гадоў прадугледжаны пасляабедзенны сон. Выключна важна не толькі забяспечыць выкананне рэжымных момантаў, але і зрабіць жыццё выхаванцаў насычаным і карысным у адукацыйным і развіваючым плане. Як жа арганізаваць адпачынак дзяцей у школьным лагеры з дзённым знаходжаннем так, каб ён быў даступным у матэрыяльным плане для вышэйзгаданага кантынгента сем’яў і ў той жа час цікавым, пазнавальным, незабыўным, улічваючы матэрыяльна - тэхнічныя, геаграфічныя і іншыя магчымасці ўстановы адукацыі, якая знаходзіцца ў сельскай мясцовасці і не мае багатай, як у горадзе, інфраструктуры: тэатраў, музеяў,  забаўляльных паркаў і г.д.?         

Паколькі наш "навучальна-педагагічны комплекс дзіцячы сад - сярэдняя школа" размешчаны ў  маляўнічым месцы  раёна (рака Яршоўка, змешаны лес, нешматлікія, але адметныя помнікі гісторыі і культуры роднага краю, аграсядзібы суседніх вёсак), мы скарысталі такую магчымасць і зрабілі профільным адукацыйным напрамкам лагера  эколага – краязнаўчы, які набыў асаблівае гучанне ў Год малой радзімы.  Амаль за 10 гадоў працы  арганізатарамі лагерных змен наладжаны кантакт з гаспадарамі бліжэйшых аграсядзіб, кіраўнікамі краязнаўчых музеяў г.Валожына, г.п. Ивянец, школьных музеяў, цэнтрам дзіцячай творчасці г. Валожына. Сабраны раней краязнаўчы матэрыял «Гісторыка – сацыяльнае даследаванне мінулага і сучаснага  в. Яршэвічы» (быў прадстаўлены  на раённым конкурсе работ даследчага характару і апублікаваны на старонках раённай газеты «Працоўная слава»), стаў асновай для распрацоўкі экскурсій  па наваколлі роднай вёскі. У 2017 годзе настаўнікам англійскай мовы Інай Іванаўнай Роман  і  настаўнікам пачатковай школы Таццянай Міхайлаўнай  Гіль найбольш цікавыя  напрацоўкі былі сістэматызаваны і распрацавана  праграма летняй змены "Роднымі сцежкамі", якая прадугледжвае адпачынак і аздараўленне дзяцей у межах сваёй малой радзімы. Асноўнымі напрамкамі і відамі дзейнасці сталі: адукацыйна - змястоўны накірунак (профільны – экалога - краязнаўчы); мастацка - творчая дзейнасць,  фізкультурна - аздараўленчая дзейнасць. Падчас астатніх канікулаў гэтыя накірункі таксама з'яўляюцца прыярытэтнымі. Акрамя таго ў план работы лагера на кожных канікулах ўключаюцца мерапрыемствы, якія ствараюць ўмовы для ідэалагічнага, грамадзянска - патрыятычнага, маральнага, працоўнага і прафесійнага выхавання.  Праводзяцца індывідуальныя і групавыя гутаркі па выхаванні культуры самапазнання і самарэгуляцыі асобы, культуры бяспекі жыццядзейнасці, па выхаванні культуры побыту і вольнага часу, гендэрным і сямейным выхаванні.  Кожная лагерная змена прадугледжвае ўнясенне дапаўненняў і карэктыў у змест праграмы, падбіраюцца новыя формы і віды работы з улікам пажаданняў выхаванцаў, пашыраецца інфармацыйнае поле, а гэта  садзейнічае таму, што дзеці наведваюць лагер з вялікім задавальненнем.

Наш вядомы зямляк, паэт, перакладчык і настаўнік Пятро Іванавіч Бітэль сказаў: «Шануй чужое аж да пакланення, сваё любі да самазабыцця». А каб любіць і шанаваць сваю малую радзіму, яе неабходна   вывучаць. Менавіта таму,  абавязковай формай краязнаўчай працы, якая выклікае павышаную цікавасць  у выхаванцаў лагера,   з'яўляецца  правядзенне экскурсій, міні – паходаў,  вандровак і падарожжаў па родных ваколіцах. Экскурсія прадугледжвае вывучэнне мясцовых аб'ектаў у іх натуральным асяроддзі. Гэта экскурсіі да гістарычных аб'ектаў і памятных месцаў, у музеі, на аграсядзібы: Спаса – Узнясенская царква в. Яршэвічы, гарадзішча эпохі ранняга жалезнага веку в. Яршэвічы і аэрадром в.Кісялі, былая панская сядзіба «Галянда» в.Яршэвічы (упершыню згадваецца ў летапісе ў 1481 годзе), аграсядзібы:  «Хутар Дудара» А. Лася (в. Цішкоўшчына), «Свет пчол» В. Фралова (в. Барок), «Ганка» А.Ганца (в. Эпімахі), «Марцінова гусь» А. Белага (в. Малая Люцінка), краязнаўчыя музеі г. Валожына і г. п. Івянец, арт-галерэя Ф. Янушкевіча ў в. Ракаў, музей В. І. Дуніна - Марцінкевіча дзяржаўнай установы адукацыі «Пяршайскі навучальна – педагагічны комплекс дзіцячы сад - сярэдняя школа»,  майстэрня мастакоў з в. Харужы Ігара і Алены Бархатковых, помнікі загінуўшым землякам бліжэйшых вёсак. Велізарны выхаваўчы патэнцыял у гэтым плане мае і школьны этнаграфічны музей «Нашы вытокі», дзе дзеці даведваюцца пра жыццё і побыт  продкаў. Пасля экскурсіі дзеці з захапленнем дзеляцца ўражаннямі, можа праводзіцца  конкурс малюнкаў, адгадванне крыжаванак  і інш. Экскурсіі могуць быць пешаходныя, аўтобусныя (у залежнасці ад адлегласці да аб'екта вывучэння.) Таксама абавязковымі формамі работы ў лагеры па выхаванні гонару і любові да сваёй малой і вялікай радзімы   з'яўляюцца  атрадныя мерапрыемствы грамадзянска - патрыятычнай накіраванасці.  Сярод самых цікавых можна назваць: свая гульня “Чалавек на сваёй зямлі”, інтэлектуальна – пазнаваўчая гульня “Вывучаем свой край”, гульнявая праграма “Вандроўка ў родную мову”, эрудыт – спаборніцтва “Сялянская праца ў прыказках, прымаўках, загадках”. Арганізуюцца сустрэчы з перадавікамі сельскай гаспадаркі, ветэранамі вайны і працы, працоўныя дэсанты па аказанню ім пасільнай дапамогі, добраўпарадкаванню помніка загінуўшым землякам у в. Манькаўшчына, прафарыентацыйныя экскурсіі на малочна – таварную ферму, фельчарска – акушэрскі пункт, бібліятэку в. Манькаўшчына, магазіны вёсак Яршэвічы і Манькаўшчына. Самай яскравай падзеяй падчас  летняй змены ў Год малой радзімы стала творчая сустрэча “Валожыншчына паэтычная” з членамі саюза пісьменнікаў Рэспублікі Беларусь,  паэткамі-зямлячкамі Марыяй Антонаўнай Шакун і Валянцінай Францаўнай Гіруць-Русакевіч у рамках мерапрыемстваў па правядзенню рэспубліканскай акцыі “Лета з добрай кнігай”.

Паралельна з краязнаўчай працай і мерапрыемствамі па патрыятычнаму выхаванню праводзяцца і мерапрыемствы экалагічнага характару, якія заахвочваюць  дзяцей вывучаць, любіць і шанаваць прыроду сваёй малой радзімы.  Гэта  прагулкі і экскурсіі ў лес, на луг, да ракі, на сунічную паляну (экскурсія "Наша казка або белая прыгажуня беларускіх лясоў", прагулка ў лес "Прырода і фантазія", эколага - пазнаваўчая вандроўка "Іглічныя пароды нашага лесу", эрудыт - прагулка  "Падарожжа ў краіну зёлак", вітамінная экскурсія на сунічную паляну,  пазнавальнае падарожжа "Званіце, званочкі, званіце",  пешая вандроўка «Берагамі Яршоўкі», і інш.);  экалагічныя аперацыі і працоўныя дэсанты па добраўпарадкаванню школьнай тэрыторыі і лясных аб'ектаў  (экалагічная аперацыя-знаёмства "Аб чым раскажа школьная клумба",  разведка карысных спраў «Што расце на школьным агародзе?»);  конкурсы малюнкаў, вершаў аб прыродзе роднага краю, разнастайныя гульні - падарожжы і інтэлектуальныя спаборніцтвы  пад дэвізам: «Экалогія прыроды – экалогія душы» (віктарына “Табой жыву мая  прырода”,  бліц – турнір “Знаўцы фауны”,  КВЗ “Прырода роднага краю”). Безумоўна, найбольш поўна экалагічны накірунак рэалізуецца падчас летняй змены, а праведзеныя мерапрыемствы з’яўляюцца штуршком да новых задумак як для выхавальнікаў, так і для выхаванцаў. Так, падчас аднаго з пешых паходаў “Берагамі Яршоўкі” дзеці назіралі вынікі працы баброў: збудаваныя плаціны, паваленыя і абгрызеныя дрэвы. Заўзяты прыхільнік лагера (і, дарэчы, “Вучань года”) Кароткі Раман настолькі зацікавіўся жыццём гэтых незвычайных жывёл, што пад кіраўніцтвам Роман І.І. напісаў даследчую працу “Бабры: будаўнікі ці браканьеры”, за якую атрымаў дыплом ІІІ ступені на раённым конкурсе работ даследчага характару. І ўжо ўвесну і ўлетку матэрыял работы стаў асновай для правядзення захапляючых экскурсій “У госці да суседзяў - баброў”. А праводзіў іх сам Раман.

Развіццю творчых задаткаў дзяцей садзейнічаюць мерапрыемствы  мастацка - творчай накіраванасці, якія таксама падбіраюцца з улікам тэматыкі лагера і ўзроставых асаблівасцей выхаванцаў. Асноўнымі формамі арганізацыі творчай дзейнасці ў нашым лагеры з'яўляюцца: выяўленчая дзейнасць, выраб аплікацый, паштовак, кампазіцый з прыроднага матэрыялу, лепка з салёнага цеста, конкурсныя праграмы, творчыя конкурсы, канцэрты, святы, выставы малюнкаў,  букетаў. Акцэнт на творчы накірунак робіцца падчас асенніх, зімовых і веснавых канікулаў. Восенню – гэта конкурс асенніх букетаў ці вырабаў з сабранага ўраджаю “Ураджай. Прырода. Фантазія”, зімою – адкрыццё майстэрні Дзеда Мароза па вырабу навагодніх цацак, паштовак і гірлянд, вясною – выраб сусеніраў з салёнага цеста для ветэранаў, членаў сваёй сям’і ці разнастайных конкурсаў. Вынікам такіх мерапрыемстваў з’яўляюцца школьныя выставы работ дзіцячай творчасці, і, нават, дыпломы ІІ ступені абласнога ўзроўню – у  вучаніцы 4 класа Лукашанец Анастасіі і вучаніцы 5 класа Дзядзюль Таццяны, дыпломы раённага ўзроўню ў іншых вучняў за вырабы   з салёнага цеста. Конкурсы малюнкаў ладзяцца падчас усіх канікулаў у адпаведнасці з тэматыкай пары года “Фарбы восені”, “Самая прыгожая летняя кветка”, “Я малюю зіму”, “Вясна ў Яршэвічах”,  дзе дзеці адлюстроўваюць свае ўражанні, атрыманыя падчас прагулак, вандровак, міні - паходаў па прыродных і гістарычных мясцінах сваёй малой радзімы.  Паколькі адной з важных задач лагера з'яўляецца далучэнне дзяцей да культурнай спадчыны беларускага народа, акрамя звыклай лепкі з салёнага цеста (у школе арганізавана работа гуртка, кіраўнік Гіль Таццяна Міхайлаўна), рабяты знаёмяцца і з іншымі формамі творчасці. Напрыклад, на асенніх канікулах выхаванцы  пабывалі на аграсядзібе А. Лася «Хутар Дудара»,  дзе прынялі ўдзел у майстар - класе па саломапляценні. Дзеці ўбачылі не толькі гатовыя саламяныя цуды, але і паспрабавалі вырабіць традыцыйную велікодную  птушку сваімі рукамі, і,  нават,  сталі ўдзельнікамі тэлевізійнага праекта «Беларусы»   (тэлеканал «Беларусь 24»). На зімовых кунікулах  наведалі прадстаўленне тэатра «Батлейка» на гэтай жа аграсядзібе,  ўвесну знаёміліся з народнымі рамёствамі ткацтва, ганчарства, кавальства ў музеі традыцыйнай культуры г.п.Івянец, і зноў пабывалі на аграсядзібе «Хутар Дудара», дзе сталі ўдзельнікамі  майстар - класа па выцінанцы. Развіццю артыстычных задаткаў  выхаванцаў лагера служаць  канцэрты. Напрыклад,  улетку закрыццё лагернай змены 3-і год запар абавязкова завяршаецца канцэртам “Дзяцінства маё сяміколернае”,  да якога дзеці рыхтуюцца на працягу трох тыдняў. Развучваюць вершы, песні, старэйшыя выхаванцы рыхтуюць танцы. Як вынік –   у нефармальнай канікулярнай абстаноўцы на школьным небасхіле творчасці ўспыхваюць новыя нечаканыя зорачкі, якія не маглі пераадолець сорам на працягу навучальнога года.

Чырвонай ніткай праз работу ўсіх канікулярных змен праходзіць фізкультурна - аздараўленчая работа.           Выкарыстоўваюцца такія  формы арганізацыі,  як  ранішняя гімнастыка (зарадка),  спартыўныя гульні ў спартыўнай  зале  і   на спартыўнай пляцоўцы, рухомыя гульні на свежым паветры,  эстафеты, спартландыі. Гэта: спартландыя “Заалагічныя забегі”, спартыўны турнір “Гарачая бульба”, спартыўная забава “У пошуках чароўнага скарбу”, зімовыя забавы “Лепім са снегу казачных герояў”, спартыўнае свята “Па дарогах казкі”, адпачынак на сонечнай паляне “Разам весела гуляць”, турнір па настольным тэнісе “Залатая ракетка” і шашачны турнір “Белая шашка і чорная шашка”. Ранішняя зарадка праводзіцца штодня на працягу 10-15 хвілін: у добрае надвор'е – на адкрытым паветры, у дрэннае – у праветрываемых памяшканнях. Асноўная задача гэтага рэжымнага моманту, акрамя фізічнага развіцця і загартоўвання, стварэнне станоўчага эмацыянальнага зарада і добрага фізічнага тонусу на ўвесь дзень. Рухомыя гульні ўключаюць ўсе асноўныя фізкультурныя элементы: хаду, бег, скачкі. Яны спрыяюць стварэнню добрага настрою ў дзяцей, развіццю ў іх такіх фізічных якасцяў, як спрыт, хуткасць, цягавітасць, а калектыўныя гульні – яшчэ і выхаванню сяброўства.  Спартыўныя мерапрыемствы садзейнічаюць умацаванню здароўя навучэнцаў і ўключаюцца ў план работы кожны дзень падчас усіх канікулаў.У дадатак  арганізоўваліся паездкі ў басейн   дзяржаўнай установы “Дзіцяча – юнацкая спартыўная школа” і раённы цэнтр бяспекі жыццядзейнасці  СШ № 2 г. Валожына. Акрамя таго абавязковымі на кожных канікулах з'яўляюцца мерапрыемствы па выпрацоўцы навыкаў здаровага ладу жыцця, прафілактыцы шкодных звычак, навучанню правілам бяспечных паводзін, гутаркі па прывіцці гігіенічных навыкаў і правіл здаровага харчавання.  Поле цудаў «Па здароўе да раслін», навучальнае падарожжа «Не жартуй з вадой, яна не для жартаў створана», гульня – віктарына «Гатоўнасць 101», трэнінг па распальванню вогнішча, трэнінг «Першая дапамога пры ўкусах пчол і кляшчоў» і інш. Важным з'яўляецца не толькі фізічнае, але і псіхалагічнае здароўе дзіцяці. Смеху, радасці, пазітыўнаму настрою садзейнічаюць  такія віды дзейнасці,  як  конкурс на самы вясёлы анекдот,  гульнявая праграма «Скамарошына»,  танцавальны марафон, караоке клуб, настольныя гульні і іншыя заняткі па інтарэсах.

Для атрымання рэзультатыўнасці праводзімай работы пры складанні  плана  на кожных канікулах, вызначаецца  тэматычная накіраванасць дня: «Дзень казак», «Дзень гумару», «Прырода і здароўе»,  «Мы патрыёты», «Праслаўляем працай родны край», «Прырода  роднага краю», «Дзень юнага інспектара дарожнага руху», «Цікавае і прыгожае побач» і інш, многія  з якіх   сталі  традыцыйнымі. Напрыклад, улетку «Дзень пешага турызму» прапануе завітаць на аграсядзібу «Хутар Дудара» і заслухацца чароўнымі мелодыямі ў музеі народных інструментаў Алеся Уладзіміравіча Лася, патаньчыць «Ойру», павадзіць традыцыйныя сярэдневяковыя карагоды пад дуду або здзейсніць міні-паход на старажытнае гарадзішча в.Яршэвічы і аэрадром в.Кісялі. «Дзень аховы навакольнага асяроддзя» дае магчымасць паўдзельнічаць у інтэлектуальна - пазнаваўчых гульнях адпаведнай накіраванасці, экалагічнай экскурсіі «Санітары лесу або такія працавітыя мурашы» і аперацыі па агароджванню мурашніка. Тэма дня «Прырода роднага краю» запрашае завітаць у госці да суседзяў-баброў або на аграэкасядзібу «Свет пчол», дзе можна не толькі ў займальнай інтэрактыўнай форме даведацца пра жыццё нястомных працаўніц - пчолак, але і паласавацца  блінамі з духмяным мёдам.  На зваротным шляху прыемна зазірнуць і павітацца з пярнатымі і чатырохлапымі насельнікамі  аграэкасядзібы «Коні-поні», а таксама зачаравацца  рознакаляровым багаццем кветкавай гаспадаркі «Экафлора». На ўсіх канікулах «Дзень казак» прапануе паўдзельнічаць у гульнях і спартландыях на казачную тэматыку,  праявіць  фантазію ці на майстар класе з салёнага цеста, ці ў майстэрні Дзеда Мароза, ці падчас занятку па інтарэсах па вырабу казачных кампазіцый з прыроднага матэрыялу. Увесну і ўлетку тэма дня «Юныя краязнаўцы» запрашае ў школьны этнаграфічны музей «Нашы вытокі», пасля чаго ўсіх чакае эколага - краязнаўчая вандроўка на панскую сядзібу «Галянда», дзе можна загадаць жаданні пад двухсотгадовымі дубамі, а таксама паслухаць і паспяваць песні пад гітару. Як правіла, зраніцы праводзіцца рабочая лінейка па азнаямленню з тэмай дня і запланаванымі мерапрыемствамі. У канцы  дня   падводзяцца вынікі, вызначаюцца пераможцы, што абавязкова адлюстроўваецца ў атрадным вугалку ў рубрыцы «Жыццё атрада».

Яшчэ  некалькі  слоў хочацца сказаць  пра арганізацыю. Дзеці, якія наведваюць лагер, маюць права выбару камандзіра атрада (падчас летняй змены 2 атрады –  старэйшы і малодшы, на астатніх канікулах –  адзін).  У першы дзень традыцыйна афармляюцца атрадныя вугалкі, развучваюцца дэвізы, крычалкі, атрадныя песні. Улетку кожны дзень праводзяцца як атрадныя мерапрыемствы, так і агульныя для ўсіх дзяцей, што вучыць старэйшых клапаціцца пра малодшых. Для падтрымання цікавасці да зместу работы, наяўнасці моманту спаборніцва і матывацыі  намі прыдумана казачна – гульнявая   форма - легенда, якая мела паспяховую рэалізацыю падчас летняй змены. Выхаванцы лагера шляхам удзелу ў разнастайных мерапрыемствах дапамагаюць добраму зорнаму чараўніку зняць чары з сонейка, якое злыя касмічныя піраты вырашылі пагасіць і, такім чынам, знішчыць жыццё на нашай планеце. У канцы кожнага дня дзеці ажыўляюць (размалёўваюць) адзін сонечны праменьчык і назву тэмы дня (усяго 18 праменьчыкаў па колькасці дзён лагернай змены), а таксама зарабляюць сонечныя смайлікі за актыўны ўдзел і добрыя паводзіны. На закрыцці лагернай змены  вучні, якія набіраюць найбольшую колькасць смайлікаў  становяцца пераможцамі і атрымліваюць падарункі. Узнагароджваюцца таксама і ўсе ўдзельнікі змены.

Такім чынам, форма  і змест работы, які ўключае разнастайныя мерапрыемствы краязнаўчай і грамадзянска – патрыятычнай накіраванасці, прыродаахоўнай дзейнасці, аздараўленчыя і спартыўныя мерапрыемствы, заняткі для развіцця творчага патэнцыялу дзяцей садзейнічаюць таму, што кожныя канікулы вучні нашай школы атрымліваюць агульнае аздараўленне і паўнавартасны адпачынак, развіваюць інтэлектуальныя і творчыя здольнасці, фарміруюць  навыкі экалагічнай культуры і свядомых  адносін да сябе як часткі навакольнага асяроддзя, набываюць вопыт міжасобаснага ўзаемадзеяння.  І самае галоўнае, змест праграмы стварае ўмовы для фарміравання асобы грамадзяніна Беларусі з характэрнымі яму каштоўнасцямі, поглядамі, арыентацыямі, устаноўкамі, матывамі дзейнасці і паводзін. А менавіта: гатоўнасцю маладога пакалення да жыцця ў грамадстве і да ініцыятыўнай працы на карысць перш за ўсё сваёй малой  Радзімы.